مزیت بزرگ Xamarin در این است که اجازه می‌دهد توسعه‌دهندگان تا بیش از ۹۰ درصد از کدهای منطق برنامه (Business Logic) را بین پلتفرم‌ها به اشتراک بگذارند. این اشتراک‌گذاری بالا باعث کاهش چشمگیر زمان و هزینه توسعه می‌شود، زیرا نیازی به نوشتن کدهای جداگانه برای هر پلتفرم (به زبان‌های نیتیو مانند جاوا/کاتلین برای اندروید یا سوئیفت/آبجکتیو-سی برای iOS) نیست.

برنامه‌های تولید شده با Xamarin به صورت بومی (Native) کامپایل می‌شوند. این یعنی آن‌ها عملکرد، ظاهر و حس استفاده‌ای مشابه برنامه‌هایی دارند که مستقیماً با زبان‌های بومی هر سیستم‌عامل نوشته شده‌اند و به سرعت بالایی اجرا می‌شوند.

اجزای اصلی Xamarin

Xamarin از دو رویکرد اصلی برای توسعه اپلیکیشن‌ها استفاده می‌کند:

• Xamarin.Forms: یک فریمورک رابط کاربری (UI) متن‌باز است که به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا رابط کاربری را نیز به صورت مشترک با استفاده از XAML (زبانی مبتنی بر XML) و #C تعریف کنند. این رویکرد برای برنامه‌هایی که نیاز به رابط کاربری استاندارد در پلتفرم‌ها دارند، عالی است.

• Xamarin.Android و Xamarin.iOS (یا Xamarin Native): این‌ها کتابخانه‌هایی هستند که امکان دسترسی کامل به APIهای بومی هر پلتفرم را فراهم می‌کنند. در این رویکرد، در حالی که منطق برنامه به صورت مشترک در C# نوشته می‌شود، رابط کاربری برای هر پلتفرم به صورت مجزا و بومی طراحی می‌شود تا تجربه کاربری کاملاً منطبق با استانداردهای همان سیستم‌عامل باشد.

تاریخچه Xamarin

ریشه‌های Xamarin به سال‌ها پیش و پروژه‌ای به نام Mono باز می‌گردد.

1. پروژه Mono (اوایل دهه ۲۰۰۰): در ژوئن ۲۰۰۰، مایکروسافت فریمورک دات‌نت (.NET Framework) را معرفی کرد. میگل دی ایکازا (Miguel de Icaza)، توسعه‌دهنده سرشناس، به همراه تیمش در شرکت Ximian، پروژه متن‌باز Mono را آغاز کرد. هدف Mono پیاده‌سازی متن‌باز فریمورک .NET برای سیستم‌عامل‌های لینوکس و مک بود.

2. خریداری توسط Novell و Attachmate (۲۰۰۳ - ۲۰۱۱): شرکت Ximian در سال ۲۰۰۳ توسط Novell خریداری شد. این شرکت‌ها به توسعه Mono ادامه دادند و ابزارهایی مانند MonoTouch (برای iOS) و Mono for Android را منتشر کردند. در سال ۲۰۱۱، Novell توسط Attachmate خریداری شد و در پی آن، تعدادی از توسعه‌دهندگان اصلی Mono اخراج شدند، که آینده این پروژه را در هاله‌ای از ابهام فرو برد.

3. تأسیس شرکت Xamarin (۲۰۱۱): در تاریخ ۱۶ می ۲۰۱۱، میگل دی ایکازا، نت فریدمن و جوزف هیل، شرکت جدیدی به نام Xamarin را تأسیس کردند. هدف آن‌ها ادامه توسعه و پشتیبانی از ابزارهای کراس‌پلتفرم دات‌نت، به خصوص برای موبایل (Xamarin.iOS و Xamarin.Android)، بود. این شرکت با تیم اصلی توسعه‌دهندگان Mono کار خود را آغاز کرد.

4. عرضه Xamarin 2.0 (۲۰۱۳): Xamarin با ارائه Xamarin 2.0 و ادغام کامل با محیط توسعه مایکروسافت، Visual Studio، گام مهمی برداشت. این ادغام، توسعه برنامه‌های موبایل با #C را برای توسعه‌دهندگان دات‌نت بسیار آسان‌تر کرد.

5. خریداری توسط مایکروسافت (۲۰۱۶): در فوریه ۲۰۱۶، مایکروسافت شرکت Xamarin را خریداری کرد. این خرید یک نقطه عطف بسیار بزرگ بود. مایکروسافت بلافاصله تصمیم گرفت تا نرم‌افزار Xamarin را با تمام نسخه‌های Visual Studio، از جمله نسخه رایگان Community Edition، ادغام کرده و آن را به صورت متن‌باز و رایگان ارائه دهد. این اقدام دسترسی به این فریمورک قدرتمند را برای میلیون‌ها توسعه‌دهنده در سراسر جهان فراهم کرد و رشد آن را تسریع بخشید.

6. آینده و مهاجرت به .NET MAUI: در سال‌های اخیر، مایکروسافت با هدف یکپارچه‌سازی و مدرن‌سازی، فریمورک جدیدی به نام .NET Multi-platform App UI (.NET MAUI) را معرفی کرد. .NET MAUI به عنوان جانشین رسمی Xamarin.Forms شناخته می‌شود و توسعه‌دهندگان را ترغیب می‌کند که پروژه‌های خود را به این فریمورک جدید منتقل کنند که بخشی از پلتفرم یکپارچه .NET است.

کاربرد و قابلیت‌های Xamarin

Xamarin یک ابزار چندمنظوره با کاربردهای فراوان است که به توسعه‌دهندگان کمک می‌کند تا با یک مجموعه مهارت (#C و .NET) و یک پایگاه کد واحد، طیف وسیعی از نیازهای توسعه موبایل را پوشش دهند.

کاربردهای کلیدی

• توسعه برنامه‌های تجاری (Enterprise Applications): بسیاری از شرکت‌های بزرگ به دلیل قابلیت‌های امنیتی، نگهداری آسان‌تر، و استفاده مجدد از کدهای #C موجود در سیستم‌های دسکتاپ و سرور، از Xamarin برای توسعه برنامه‌های داخلی و تجاری خود استفاده می‌کنند.

• نمونه‌سازی سریع (Rapid Prototyping): با توجه به اشتراک بالای کد و امکان استفاده از یک زبان برای تمامی پلتفرم‌ها، Xamarin گزینه بسیار مناسبی برای ساخت سریع نمونه‌های اولیه اپلیکیشن‌ها و ارائه آن به مشتری یا تیم‌های داخلی است.

• ساخت اپلیکیشن‌های با رابط کاربری بومی (Native Look and Feel): Xamarin، به ویژه در رویکرد Xamarin Native، این امکان را می‌دهد که رابط کاربری را برای هر پلتفرم به صورت کاملاً بومی طراحی کرد و در عین حال، منطق برنامه (Business Logic) مشترک باقی بماند.

قابلیت‌های اصلی

• دسترسی کامل به APIهای بومی: Xamarin امکان دسترسی ۱۰۰ درصدی به APIهای خاص هر پلتفرم (مانند دوربین، GPS، شتاب‌سنج، و سنسورها) را فراهم می‌کند. این یعنی هیچ محدودیتی در دسترسی به قابلیت‌های بومی گوشی‌های هوشمند وجود ندارد.

• اکوسیستم #C و .NET: توسعه‌دهندگان می‌توانند از تمام ابزارها، کتابخانه‌ها، و الگوهای طراحی قدرتمند موجود در اکوسیستم دات‌نت، مانند LINQ و Asynchronous Programming، در توسعه موبایل بهره ببرند.

• یکپارچگی با Visual Studio: محیط قدرتمند Visual Studio امکاناتی مانند دیباگ (اشکال‌زدایی)، پروفایلینگ (اندازه‌گیری عملکرد)، و تست پیشرفته را برای برنامه‌های Xamarin فراهم می‌کند.

بررسی قدرت و مقایسه Xamarin با سایر زبان‌های اندروید نویسی

برای درک بهتر جایگاه Xamarin، لازم است آن را با روش‌های توسعه بومی (Native) اندروید (با استفاده از جاوا و کاتلین) و سایر فریمورک‌های کراس‌پلتفرم مقایسه کنیم.

مقایسه با توسعه بومی اندروید (Java/Kotlin)

برتری Xamarin

• کاهش هزینه و زمان: بزرگترین مزیت، توانایی پوشش همزمان اندروید و iOS با یک تیم C# است که هزینه‌ها را به شدت کاهش می‌دهد.

• توسعه‌دهندگان #C: برای شرکت‌هایی که از قبل از #C و .NET در بخش بک‌اند خود استفاده می‌کنند، Xamarin یک انتخاب طبیعی است.

برتری توسعه بومی

• عملکرد خالص: در سناریوهای بسیار گرافیکی یا فشرده از نظر پردازشی، کد بومی ممکن است کمی عملکرد بهتری داشته باشد.

• دسترسی به آخرین ویژگی‌ها: به‌روزرسانی‌های جدید سیستم‌عامل‌ها معمولاً ابتدا برای توسعه‌دهندگان بومی منتشر می‌شوند و با تأخیر کوتاهی به Xamarin می‌رسند.

• حجم اپلیکیشن: اپلیکیشن‌های بومی به طور معمول حجم فایل کمتری دارند.

مقایسه با سایر فریمورک‌های کراس‌پلتفرم (مانند React Native و Flutter)

نکته پایانی در مقایسه:

Xamarin برای شرکت‌هایی که در اکوسیستم مایکروسافت و .NET کار می‌کنند و به دنبال عملکرد نزدیک به بومی و قابلیت استفاده مجدد از کد بالا هستند، یک راه‌حل عالی است. با این حال، توسعه بومی (جاوا/کاتلین) برای پروژه‌هایی که به عملکرد مطلق یا دسترسی فوری به جدیدترین قابلیت‌های اندروید نیاز دارند، همچنان بهترین انتخاب است. در عین حال، .NET MAUI به عنوان نسل جدید و تکامل‌یافته Xamarin، آینده توسعه کراس‌پلتفرم مایکروسافت را شکل می‌دهد.

جمع‌بندی

Xamarin یک فریمورک قدرتمند کراس‌پلتفرم است که با تکیه بر زبان #C و فریمورک .NET، توانسته است فاصله‌ی بین توسعه برنامه‌های موبایل بومی و کراس‌پلتفرم را تا حد زیادی از بین ببرد. تاریخچه آن نشان‌دهنده تکامل از پروژه‌ای متن‌باز به یکی از ابزارهای اصلی توسعه موبایل تحت مالکیت مایکروسافت است. توانایی اشتراک‌گذاری حجم بالایی از کد، عملکرد بالا و دسترسی کامل به APIهای بومی، آن را به گزینه‌ای جذاب برای بسیاری از شرکت‌ها و توسعه‌دهندگان تبدیل کرده است. با وجود ظهور رقبایی مانند Flutter و ادامه توسعه بومی با Kotlin، Xamarin (و نسل جدیدش، .NET MAUI) همچنان یک ستون اصلی در توسعه موبایل برای اکوسیستم مایکروسافت و دات‌نت باقی مانده است.