در این روش، به جای استفاده از ساختار پیچیده و پرجزئیات کلاس‌های کنترلر (Controller-based)، شما می‌توانید اندپوینت‌های (مسیرهای) خود را به صورت مستقیم و با حداقل کد ممکن، معمولاً در فایل Program.cs و با استفاده از توابع لامبدا (lambda functions) تعریف کنید. هدف اصلی آن حذف کدهای اضافی و تکراری (Boilerplate) و کاهش پیچیدگی است تا توسعه‌دهندگان بتوانند APIهایی با عملکرد بالا، راه‌اندازی سریع و تمرکز کامل بر منطق اصلی برنامه بسازند. این رویکرد به ویژه برای میکروسرویس‌ها، APIهای کوچک و نمونه‌سازی‌های اولیه ایده‌آل است.

بسیاری از دات نت کاران تصور میکنند که ساختار مدرن IActionResult در معماری MVC تنها به عنوان یک Mini-API شناخته میشود. این در حالیست که Minimal APIها فقط به IActionResult محدود نمی‌شوند و در واقع، رویکرد مدرن‌تر و رایج‌تر در آن‌ها، استفاده از کلاس استاتیک Results است. IActionResult یک رابط از اکوسیستم MVC است که برای بازگرداندن نتایج مختلف (مانند View, JSON, Redirect) در کنترلرها طراحی شده است. اگرچه می‌توان از آن در Minimal API نیز استفاده کرد، اما روش ایده‌آل و سبک‌تر، بهره‌گیری از متدهای کلاس Results (مانند Results.Ok, Results.NotFound, Results.BadRequest) است. این متدها نتایج را به صورت strongly-typed و با سربار کمتر تولید می‌کنند، زیرا نیازی به زیرساخت کامل MVC ندارند و به طور خاص برای Minimal API بهینه‌سازی شده‌اند. این رویکرد کد را خواناتر، ساده‌تر و کارآمدتر می‌کند.

در کد زیر، به جای بازگرداندن یک OkObjectResult که از IActionResult ارث‌بری می‌کند، مستقیماً از متد Results.Ok() برای تولید یک پاسخ HTTP 200 OK به همراه داده‌های JSON استفاده می‌کنیم.

using Microsoft.AspNetCore.Http.HttpResults;

var builder = WebApplication.CreateBuilder(args);
var app = builder.Build();

// تعریف یک رکورد ساده برای داده‌ها
public record Product(int Id, string Name);

// استفاده از Results.Ok برای بازگرداندن پاسخ
app.MapGet("/products/{id}", (int id) =>
{
    // فرض کنید محصولی را از دیتابیس دریافت می‌کنیم
    var product = new Product(id, "لپ‌تاپ گیمینگ");

    if (product == null)
    {
        // بازگرداندن پاسخ 404 Not Found
        return Results.NotFound(); 
    }

    // بازگرداندن پاسخ 200 OK به همراه محصول
    return Results.Ok(product); 
});

app.Run();

چرا Minimal API در ASP.NET Core به یک ترند تبدیل شده است؟

در دنیای پویای توسعه نرم‌افزار، ابزارها و فریم‌ورک‌ها به طور مداوم در حال تکامل هستند تا به نیازهای روزافزون توسعه‌دهندگان برای سرعت، کارایی و سادگی پاسخ دهند. یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های این تکامل در اکوسیستم .NET، معرفی و محبوبیت فزاینده Minimal API در ASP.NET Core است. این رویکرد نوین برای ساخت APIهای وب، به سرعت به یک ترند اصلی تبدیل شده و توجه بسیاری از توسعه‌دهندگان را به خود جلب کرده است. اما دلیل این محبوبیت چیست و چه چیزی Minimal API را از رویکرد سنتی مبتنی بر کنترلر (Controller-based) متمایز می‌کند؟

این مقاله به بررسی عمیق دلایل ترند شدن Minimal API می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه این معماری جدید، توسعه API در ASP.NET Core را متحول کرده است.

سادگی و کاهش چشمگیر کد اضافی (Boilerplate)

شاید بتوان گفت اصلی‌ترین و جذاب‌ترین ویژگی Minimal API، سادگی آن است. در رویکرد سنتی مبتنی بر کنترلر، برای ایجاد حتی یک اندپوینت (Endpoint) ساده، نیاز به ساخت یک کلاس کنترلر، تعریف متدها به عنوان اکشن (Action)، و استفاده از اتریبیوت‌های مسیریابی ([Route], [HttpGet], [HttpPost]) بود. این ساختار، اگرچه برای پروژه‌های بزرگ و پیچیده بسیار منظم و کارآمد است، اما برای سرویس‌های کوچک، میکروسرویس‌ها یا APIهای ساده، حجم قابل توجهی کد اضافی و تکراری (Boilerplate) ایجاد می‌کند.

Minimal API این مشکل را با حذف کامل نیاز به کلاس‌های کنترلر حل می‌کند. شما می‌توانید اندپوینت‌های خود را مستقیماً در فایل Program.cs یا هر فایل دیگری با استفاده از متدهای توسعه‌ای ساده‌ای مانند MapGet, MapPost, MapPut و MapDelete تعریف کنید.

مقایسه دو رویکرد:

• رویکرد مبتنی بر کنترلر:

  [ApiController]
  [Route("api/[controller]")]
  public class ProductsController : ControllerBase
  {
      [HttpGet("{id}")]
      public IActionResult GetProduct(int id)
      {
          // Logic to get a product
          return Ok(new { Id = id, Name = "Sample Product" });
      }
  }
  

• رویکرد Minimal API:

  var builder = WebApplication.CreateBuilder(args);
  var app = builder.Build();
  
  app.MapGet("/api/products/{id}", (int id) => {
      // Logic to get a product
      return Results.Ok(new { Id = id, Name = "Sample Product" });
  });
  
  app.Run();
  

همانطور که مشاهده می‌شود، کد مورد نیاز در Minimal API به شکل چشمگیری کمتر و خواناتر است. این سادگی به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا با تمرکز بیشتری بر روی منطق اصلی برنامه (Business Logic) کار کنند و زمان کمتری را صرف نوشتن کدهای زیرساختی و تکراری کنند.

عملکرد (Performance) بالاتر

یکی دیگر از دلایل کلیدی محبوبیت Minimal API، عملکرد بهتر آن در مقایسه با APIهای مبتنی بر کنترلر است. از آنجایی که در این رویکرد، پایپ‌لاین پردازش درخواست (Request Processing Pipeline) بسیار ساده‌تر و سبک‌تر است و نیازی به بارگذاری و ساخت نمونه از کنترلرها، اجرای فیلترهای متعدد و فرآیندهای پیچیده Model Binding که در MVC وجود دارد، نیست، سربار (Overhead) کمتری به سیستم تحمیل می‌شود.

این بهینه‌سازی در عملکرد، Minimal API را به گزینه‌ای ایده‌آل برای ساخت میکروسرویس‌های پرترافیک و برنامه‌هایی که توان عملیاتی (Throughput) بالا و تأخیر (Latency) پایین در آن‌ها حیاتی است، تبدیل کرده است. در سناریوهایی که هزاران درخواست در ثانیه پردازش می‌شود، این تفاوت در عملکرد می‌تواند بسیار محسوس و تعیین‌کننده باشد.

شروع سریع و یادگیری آسان

برای توسعه‌دهندگان جدید در اکوسیستم .NET یا کسانی که از زبان‌های دیگری مانند Node.js (با فریم‌ورک Express) یا Python (با فریم‌ورک Flask) می‌آیند، Minimal API بسیار آشناتر و قابل فهم‌تر است. این رویکرد، منحنی یادگیری ASP.NET Core را به شدت کاهش می‌دهد، زیرا دیگر نیازی به درک مفاهیم پیچیده MVC مانند کنترلرها، فیلترها، و چرخه حیات کامل آن برای ساخت یک API ساده نیست.

یک توسعه‌دهنده می‌تواند در عرض چند دقیقه یک وب سرور راه‌اندازی کرده و اولین اندپوینت خود را بنویسد. این سرعت در شروع (Quick Start)، Minimal API را به ابزاری عالی برای نمونه‌سازی اولیه (Prototyping)، ساخت ابزارهای داخلی، و آموزش مفاهیم پایه توسعه وب تبدیل کرده است.

انعطاف‌پذیری و کنترل بیشتر

Minimal API به توسعه‌دهندگان کنترل دقیقی بر روی نحوه پردازش درخواست‌ها می‌دهد. شما می‌توانید به راحتی میان‌افزارها (Middlewares) را به صورت محلی برای یک اندپوینت خاص یا گروهی از اندپوینت‌ها اعمال کنید. این در حالی است که در رویکرد MVC، فیلترها معمولاً به صورت سراسری یا بر روی کل کنترلر اعمال می‌شوند.

این سطح از انعطاف‌پذیری به شما اجازه می‌دهد تا پایپ‌لاین پردازش را دقیقاً مطابق با نیازهای خود سفارشی‌سازی کنید. برای مثال، می‌توانید یک میان‌افزار اعتبارسنجی یا لاگین را فقط به گروهی از اندپوینت‌های مرتبط اضافه کنید، بدون اینکه بر سایر بخش‌های برنامه تأثیر بگذارد.

var productsGroup = app.MapGroup("/api/products")
                       .RequireAuthorization(); // Apply authorization only to this group

productsGroup.MapGet("/", () => { /* ... */ });
productsGroup.MapPost("/", () => { /* ... */ });

هماهنگی با معماری میکروسرویس

در معماری میکروسرویس، هر سرویس معمولاً کوچک، مستقل و متمرکز بر یک وظیفه خاص است. Minimal API به دلیل ماهیت سبک، سریع و کم‌حجم خود، کاملاً با این فلسفه هماهنگ است. ساخت یک میکروسرویس که تنها چند اندپوینت محدود را ارائه می‌دهد، با استفاده از Minimal API بسیار ساده‌تر و کارآمدتر از ایجاد یک پروژه کامل MVC است.

حجم کمتر کد، سربار کمتر و زمان راه‌اندازی (Startup Time) سریع‌تر، همگی از ویژگی‌هایی هستند که Minimal API را به گزینه‌ای بی‌نظیر برای توسعه و استقرار میکروسرویس‌ها در محیط‌های کانتینری مانند Docker و Kubernetes تبدیل کرده‌اند.

آینده .NET و تمرکز مایکروسافت

از زمان معرفی Minimal API در .NET 6، مایکروسافت سرمایه‌گذاری و تمرکز زیادی بر روی توسعه و بهبود آن داشته است. با هر نسخه جدید از .NET (مانند .NET 7 و .NET 8)، قابلیت‌های جدیدی مانند گروه‌بندی مسیرها (Route Groups)، فیلترها، و پشتیبانی بهتر از تزریق وابستگی (Dependency Injection) به آن اضافه شده است.

این حمایت و تمرکز رسمی از سوی مایکروسافت، به جامعه توسعه‌دهندگان این اطمینان را می‌دهد که Minimal API یک ویژگی گذرا نیست، بلکه بخش مهمی از آینده توسعه وب با .NET است. این امر باعث تشویق بیشتر توسعه‌دهندگان به یادگیری و استفاده از این رویکرد جدید شده است.

چه زمانی هنوز از کنترلرها استفاده کنیم؟

با وجود تمام مزایای Minimal API، رویکرد مبتنی بر کنترلر هنوز جایگاه خود را دارد و در بسیاری از سناریوها انتخاب بهتری است. کنترلرها برای برنامه‌های بزرگ و پیچیده (Monolithic Applications) که دارای منطق تجاری گسترده، صفحات وب (Views/Razor Pages) و تعداد زیادی اندپوینت هستند، ساختار و سازماندهی بهتری ارائه می‌دهند.

ویژگی‌هایی مانند Model Binding پیشرفته، فیلترهای قدرتمند و جداسازی مسئولیت‌ها (Separation of Concerns) که به طور ذاتی در ساختار MVC وجود دارد، مدیریت پروژه‌های بزرگ را در طولانی‌مدت آسان‌تر می‌کند. بنابراین، انتخاب بین Minimal API و Controller-based API به نیازهای مشخص پروژه بستگی دارد.

• Minimal API: ایده‌آل برای میکروسرویس‌ها، APIهای کوچک، نمونه‌سازی اولیه و برنامه‌هایی که عملکرد در آن‌ها اولویت اصلی است.

• Controller-based API: مناسب برای برنامه‌های بزرگ، پروژه‌های تک‌لایه (Monolith)، و سناریوهایی که نیاز به ساختار و سازماندهی پیچیده دارند.

نتیجه‌گیری

ترند شدن Minimal API در ASP.NET Core یک اتفاق تصادفی نیست. این رویکرد پاسخی مستقیم به نیازهای مدرن توسعه نرم‌افزار برای سرعت، سادگی و عملکرد بالا است. با کاهش چشمگیر کدهای اضافی، بهبود عملکرد، و فراهم کردن یک نقطه ورود آسان برای توسعه‌دهندگان جدید، Minimal API توانسته است جایگاه خود را به عنوان یک ابزار قدرتمند و کارآمد در جعبه‌ابزار توسعه‌دهندگان .NET تثبیت کند.

در حالی که کنترلرها همچنان برای کاربردهای خاص خود ارزشمند باقی می‌مانند، شکی نیست که Minimal API مسیر آینده توسعه APIهای سبک و میکروسرویس‌ها در اکوسیستم .NET را شکل می‌دهد و این روند رو به رشد، همچنان ادامه خواهد داشت.